امیر دهقان نژاد؛ فضل الله فولادی
دوره 3، شماره 10 ، اسفند 1400، ، صفحه 10-29
چکیده
از نگاه بسیاری از مورخین گذشته و پژوهشگران معاصر، حملۀ مغول و حاکمیت ایلخانان بر ایران (654-736 ق) موجب ویرانی مراکز آموزشی و رکود علم و دانش در این سرزمین شده است. حال آنکه بررسی اسناد و منابع تاریخی و مطالعۀ ...
بیشتر
از نگاه بسیاری از مورخین گذشته و پژوهشگران معاصر، حملۀ مغول و حاکمیت ایلخانان بر ایران (654-736 ق) موجب ویرانی مراکز آموزشی و رکود علم و دانش در این سرزمین شده است. حال آنکه بررسی اسناد و منابع تاریخی و مطالعۀ آثار علمی دانشمندان این دوره بیانگر آن است که علیرغم ذهنیتهای موجود، عصر ایلخانی از نظر تحول و فراوانی مراکز آموزشی و احیای دوبارۀ فعالیتهای علمی به ویژه در حوزۀ علوم عقلی و حکمی، یکی از ادوار مهم تاریخ ایران بوده است. این پژوهش بر آن است که با استفاده از رویکرد توصیفی- تحلیلی، آثار منطقی و فلسفی دانشمندان عصر ایلخانان را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد تا بدین پرسش پاسخ دهد که آیا استیلای مغول و حاکمیت ایلخانان سبب افول علوم حکمی (منطق و فلسفه) در ایران شده است؟ و یا آنکه، در این دوره شرایط بازسازی و تطور این علوم در ایران به عنوان بخشی از قلمرو تمدن اسلامی فراهم شده است؟ نتیجه این بررسی نشان میدهد که با حاکمیت ایلخانان بهرغم تمام ویرانیهای ناشی از یورش مغول، در پی قرار گرفتن نهاد آموزش در دست دانشمندان ایرانی نزدیک به قدرتهای سیاسی، علوم عقلی به ویژه منطق و فلسفه یک بار دیگر در کانون توجه مجامع علمی قرار گرفته و پیامد این تحول حفظ مواریث علمی گذشتگان و دستاوردهای نوین در شاخه های مختلف این علوم بوده است.