زیبا خیراله پور؛ محمدرضا شهیدی پاک؛ محمد دشتی
دوره 4، شماره 13 ، آذر 1401، ، صفحه 10-26
چکیده
بخش مهمی از زایش و پویش علوم ریاضی کلاسیک، مدیون ایرانیان در فرایند تمدن اسلامی است که در پی اجرای سیاست و درایت دولتها و دانشمندان عصر بویهی، سلاجقه و ایلخانی به دست آمد، بنابراین میتوان گفت: از ...
بیشتر
بخش مهمی از زایش و پویش علوم ریاضی کلاسیک، مدیون ایرانیان در فرایند تمدن اسلامی است که در پی اجرای سیاست و درایت دولتها و دانشمندان عصر بویهی، سلاجقه و ایلخانی به دست آمد، بنابراین میتوان گفت: از پدیدههای مهم تاریخ علم و تاریخ اجتماعی دوره میانه اسلامی، توسعه فوق العاده و همزمان علوم ریاضی و مذهب تشیع در عصر ایلخانی است که اغلب با تدبیر سیاسی-علمی خواجه نصیرالدین طوسی همراه بود. مغولان که برخی از مورخان نحوه و آثار ورود آنان به ایران را با تصرف آن توسط اعراب مسلمان مشابه میپندارند، مرحلهای از تحول و تطور تاریخ علوم ریاضی را در ایران رقم زدند. مراغه و تبریز به مرکز فعالیت دانشمندان و پایتخت علمی ایلخانی مبدل گشت و علوم عقلی و نقلی اسلامی و خاصه علوم مربوط به شیعی توسعه شگرفی یافت، موضوعی که به روشنی تبیین نشده است، از اینرو، مقاله حاضر در صدد است به روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعات کتابخانهای به این سئوال پاسخ دهد که: جزئیات دستاوردهای علمی در حساب، جبر، هندسه و مثلثات چه بوده است؟ یافتههای این پژوهش، نشان میدهد در این دوره، با اوج گیری تولید ارصاد و نگارش زیجها به چنان نوآوریهای شگفت انگیزی دست پیدا کرد که به کالای رایج صادراتی به اروپا تبدیل گشت.