نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه رازی، کرمانشاه ، ایران.

چکیده

یکی از موضوعات جنجالی در دو قرن اخیر در حوزۀ فرهنگ و تمدن اسلامی موضوع «تغییر خط فارسی» است. اندیشۀ تغییر خط فارسی دامنۀ دراز دارد، اما در طول دویست سال اخیر بیش از پیش مورد توجه واقع شده است؛ پیرامون تحولات آن واکنش‌های مختلف و گاهاً افراطی، از جانب مجامع دینی و مذهبی ایران، در سال‌های اخیر صورت گرفته است. یکی از کانون‌هایی که این اندیشه را دنبال می‌نمود نشریۀ مکتب اسلام است که در آن مقالات فراوانی پیرامون مقابله با موضوع تغییر خط ارائه شده است. دو دیدگاه کاملاً متفاوت (موافقان و مخالفان) که حسن ظن کافی نسبت به یکدیگر ندارند پیرامون موضوع تغییر خط فارسی اظهار نظر نموده‌اند. یکی از این دیدگاه‌های مهم پیرامون تغییر خط بحثِ توطئه علیه دین اسلام می‌باشد. این موضوع باعث صدمه به مفاهیم اسلامی و، به‌تبع آن، خدشه در نوع دینداری مردم خواهد شد. نتیجه اینکه، با توجه به ساختار فنی بحث، توجه آنها به اثبات این نکته بود که کسانی درصدد بودند تا با توطئه‌ای از پیش برنامه‌ریزی‌شده موضوع تغییر خط را دنبال کنند و، آگاهانه یا ناآگاهانه، به دین اسلام صدمه وارد کنند. موضع نشریۀ مکتب اسلام در عناوین و تیترهای مقالات دربارۀ اصلاح و تغییر خط سوءنیت طراحان تغییر خط را آشکار می‌کند. لذا این مقاله درصدد است، با هدف تبیین دیدگاههای متعدد پیرامون اندیشۀ تغییر خط فارسی در مجلۀ مکتب اسلام به روش توصیفی-تحلیلی و بررسی مقالات نشریۀ مکتب اسلام و دیدگاه‌ها و اظهارنظرهای نویسندگان در این مجله، به یکی از موضوعات مهم تاریخ معاصر کشور پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Disposition of the Journal of Islamic School in confronting with the Thought of Changing the Persian script

نویسنده [English]

  • Talat Deh pahlavan

Assistant Professor Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.

چکیده [English]

One controversial subject in the field of Islamic culture and civilization during two last centuries is the theme of change in Persian script. The thought of changing the Persian script has a long history, but in last two hundred years, it has received a lot of attention more than before; Various and sometimes extremist reactions to its developments have been proposed by the Iranian religious communities in the recent years. One of the centers that followed this idea is the Journal of the School of Islam, in which many articles dealing with the issue of changing the line, have been expressed. Two completely different views of proponents and opponents who do not have enough good faith in each other have commented on the issue of changing the Persian script. One of the important comments about the change of line is the discussion of conspiracy against Islam. This issue would damage Islamic concepts and consequently the kind of religiosity of the people; As a result, regarding to technical structure of the debate, their attention was drawn to prove that some people were trying to pursue the issue of changing the line with a pre-planned conspiracy and harming the religion of Islam. The disposition of the school of Islam in the titles and headlines of articles on correction and change of line reveals the malice of the designers of line change. Therefore, this article intends to explain the various views on the subject of changing Persian script in a descriptive-analytical manner and to examine the articles of this magazine and the point of view of its writers, in order to answer one of the important contemporary historical issues of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian script
  • script Change
  • Islamic Culture
  • Journal of the School of Islam
  • Religion
آخوندزاده، فتحعلی (1285 ق). نامه به وزیر علوم، تفلیس.
___________، بیوغرافی، بی نا.
آدمیت، فریدون (1349). اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران: خوارزمی.
آرین‌پور، یحیی (1387). از نیما تا روزگار ما، تهران: زوار.
آزاد مراغه‌ای، ابوالقاسم (1324). الفبای آسان، تهران.
ارفع الدوله، پرنس، رضا دانش تبریزی (1879 م). رسالۀ رشدیه در خط فارسی، استانبول.
انصاری قمی، ناصرالدین (1380). آیینۀ پژوهش، شمارۀ 67، با تلخیص، فروردین.
افشاربکشلوی قزوینی، رضا (1300 ق). پروز نگارش (دستور خط و زبان)، استانبول.
استادی، کاظم و... (1390). دانشنامۀ خط فارسى، قم.
___________، کتابشناسى خط فارسى، قم.
___________(1391). تاریخچۀ تغییر خط، قم.
___________(1390). گاهشماری خط فارسی، تهران: بهارستان.
اویسی، علی محمد (1331 ق). راه نو (در الفبا و تغییر خط)، استانبول.
بهروز، حسین (1299 ق). الفبای بهروزی، استانبول.
 بهروز، ذبیح (1325). خط و فرهنگ (ضمیمۀ شمارۀ 8 ایران کوده)، تهران.
تقی‌زاده، سیدحسن (1307). «مقدمۀ تعلیم عمومی»، تهران.
تویسرکانی، قاسم، زبان تازى در میان ایرانیان پس از اسلام.
جمعی از نویسندگان (1280 ق). «جمعیت علمیه عثمانی»، سواد تقریر.
جمعی از نویسندگان (1330). مکتب اسلام، دورۀ اول، شمارۀ 1.
___________________(1338). مکتب اسلام، سال 14، شمارۀ 5.
___________________(1351). مکتب اسلام، سال 14، شمارۀ 2.
___________________(1344). مکتب اسلام، سال هفتم، شمارۀ 4.
___________________(1339). مکتب اسلام، سال دوم، شمارۀ 7.
___________________(1357). مکتب اسلام، سال 18، شمارۀ 12.
حبیبی آزاد، ناهید، کتابشناسى خط و خوشنویسى، انجمن خوشنویسی ایران.
خانلری، پرویز ناتل، «خط و زبان»، مجلۀ سخن، دورۀ نهم، شمارۀ 10 و 11 / 12.
ذکاء، یحیی (1329). «در پیرامون تغییر خط»، چاپخانۀ نقش جهان، تهران.
سبحانی تبریزی، جعفر (1371). «مشعلی روشن در فضایی تاریک»، مجلۀ مکتب اسلام، ش 12.
فلسفی، محمدتقی، زندگی و خاطرات سیاسی فلسفی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
گرانفر، ابراهیم (1336). لزوم قطعی تغییر خط، تهران.
گلبن، محمد (بی تا). کتابشناسى خط و زبان، بی نا.
مینوی، مجتبی (1344). اصلاح یا تغییر خط فارسی، تهران.
ناظم الدوله، ملکم (1303 ق). نمونۀ خط آدمیّـت، لندن.
نفیسی، سعید (1342). «تاریخ خط در ایران»، مجلۀ کاوش، دورۀ دوم، شمارۀ آبان.