نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، نراق.

2 استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، نراق.

چکیده

راهپیمایی اربعین که اینک گستره‌ی جهانی یافته، جلوه‌ای از اُمت واحده اسلامی و حرکتی پویا و نمادین از فرهنگ و تمدن دینی را به تصویر کشیده است. سؤال پژوهش این است که کارکردهای تمدنی راهپیمایی اربعین با رویکرد جامعه‌شناختی چیست؟ نگارش مقاله‌ی حاضر، حاصل چهل مصاحبه با نخبگان دانشگاهی و حوزوی با روش کیفی از نوع تحلیل مضمون و کدگذاری متن و استخراج مفاهیم و مقولات کلیدی و منتخب تمدنی که سرانجام به مقولاتی چندگانه دست‌یافته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هویت بخشی، نظم و انسجام‌بخشی، از کارکردهای اجتماعی- تمدنی، تعمیق معنویت و خودسازی از کارکردهای اخلاقی- تمدنی و اقتدار آفرینی، وحدت جهان اسلام و امنیت، بخشی از کارکردهای سیاسی-تمدنی راهپیمایی اربعین حسینی به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Sociological Analysis of the Civilizational Functions of the Arbaeen Procession of Imam Hossein (AS)

نویسندگان [English]

  • Gholamali Neyestani 1
  • Mohammad Hossein Pouriani 2
  • Hossein Azhdari 2

1 PhD student in Political Sociology, Islamic Azad University, Naraq, Iran.

2 Assistant professor of the Department of Sociology of Islamic Azad University, Iran, Naraq

چکیده [English]

The Arbaeen procession, which has now reached a global scale, has depicted a manifestation of the united Islamic nation and a dynamic and symbolic movement of religious culture and civilization.  The research question is, what are the civilizing functions of the Arbaeen procession with a sociological approach?  The writing of this article is the result of 40 interviews with academic and seminary elites using a qualitative method of thematic analysis and text coding, and extracting key and selected concepts and categories of civilization that has finally reached multiple categories.  The findings of the research show that identity-building, order, and integration are among the social-civilizational functions, deepening spirituality and self-improvement are among the moral-civilizational and authority-creating functions, the unity of the Islamic world, and security, is part of the political-civilizational functions of the Arbaeen Hosseini march.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Hossein (AS)
  • Arbaeen Procession
  • Civilization
  • Sociological
  • Thematic Analysis Method
قرآن کریم.
ابن طاووس، علی ابن موسی (1409)، اقبال الاعمال، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ج 3.
احمدی فقیه، محمدحسن (1430)، زیارت اربعین؛ آئینه عرفان و آیت ایمان، قم، بینات.
اﻣﯿﻦ ورزﻟﯽ، ﻣﺤﺴﻦ (1394)، پیاده‌روی ارﺑﻌﯿﻦ به‌مثابه ارﺗﺒﺎﻃﺎت آﯾﯿﻦ ﺷﯿﻌﯽ، ﺑﻪ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻋﺒﺪاﷲ ﮔﻮﯾﺎن، پایان‌نامه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ.
بابایی، حبیب‌الله (1391)، «اخوت انسانی و پیامدهای آن در عرصه جهانی»، مجله اسراء، شماره 13، صص 15-1.
بابایی، حبیب‌الله (1395)، «مدنیت و معنویت اربعین»، مجموعه مقالات مدنیت و عقلانیت، تهران، سوره مهر.
برگر، پیتر (1381)، اعتقاد بدون تعصب، ترجمه‌ی محمد ساوجی، تهران، نشر نی.
 برگر، پیتر؛ و لاکمن، تامس (1375)، ترجمه‌ی فریبرز محمدی، تهران، علمی و فرهنگی.
توسلی، غلامعباس؛ مرشدی، ابوالفضل (1385)، «بررسی سطح دین­داری و گرایش‌های دینی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، ش4، صص 118
دورانت، ویل (1368)، درآمدی بر تاریخ تمدن، ترجمه احمد بطحایی و خشایار دیهمی، تهران، آموزش انقلاب اسلامی، ج 1.
دورانت، ویل (1381)، تاریخ تمدّن، ترجمه احمد آرام، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
دورکیم، امیل (1381)، تقسیم‌کار اجتماعی، ترجمه‌ی باقر پرهام، تهران، مرکز.
عبدالکریم الحسینی القزوینی، قیام حسین، ترجمه‏ی علی علوی، انتشارات بدر، 1362.
دورکیم، امیل (1383)، صور بنیانی حیانت دینی، ترجمه‌ی باقر پرهام، تهران، مرکز.
سامانی، سید محمود (1397)، «کارکردهای سیاسی اجتماعی و فرهنگی اربعین حسینی»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره 18، صص 67-51.
سراج زاده، حسن (1383)، چالش‌های دین و مدرنیته، تهران، طرح نو.
شریفی‌نیا، محمدحسین (1394)، چهره جان خودشناسی با رویکرد یکپارچه توحیدی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1407)، التهذیب، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 6 و 2.
فکوهی، ناصر (1387)، مبانی انسان‌شناسی، تهران، نشر نی.
کیوی، ریمون؛ کامپنهود، لوک وان (1384)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه‌ی عبدالحسین نیک‌گهر، تهران، توتیا.
لوکاس، هنری (1366)، تاریخ تمدّن، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، تهران، آذرنگ، ج 1.
ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﮔﺮاﯾﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت سیاست‌گذاری، تهران، داﻧﺸﮕﺎه اﻣﺎم ﺻﺎدق (ع).
معلوف، لویس (1374)، المنجد، تهران، افست اسماعیلیان، ج 2.
معین، محمد (1371)، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر.
ﻣﻌﯿﻨﯽ ﭘﻮر، ﻣﺴﻌﻮد (1394)، ﻣﺪﻧﯿﺖ، ﻋﻘﻼﻧﯿﺖ، ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ در ﺑﺴﺘﺮ ارﺑﻌﯿﻦ، تهران، ﺳﻮره.
همیلتون، ملکم (1377)، جامعه‌شناسی دین ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات تبیان.
هانتینگتون، ساموئل (1382)، نظریه برخورد تمدن‌ها، هانتینگتون و منتقدانش، ترجمه مجتبی امیری، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.