نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

• یدالله حاجی زاده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم ایران

چکیده

از سده دوم هجری به بعد، جهان اسلام شاهد حضور پزشکان غیرمسلمان از قلمروهای مختلف از جمله از هند به بغداد؛ مرکز خلافت اسلامی بوده است. این پزشکان به دعوت خلفای عباسی یا برخی از افراد متنفذ حکومت به مرکز خلافت عباسی آمده‌اند. سوالی که در این جا مطرح است این است که نوع برخورد خلفا و عاملان حکومتی در عصر اول عباسی(132-232ق) با پزشکان هندی، چگونه بوده و این برخورد چه تأثیری در پزشکی‌ تمدن اسلامی داشته است؟ واکاوی موضوع با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از آثار تاریخی، خاصه تاریخ پزشکی، نشان می‌دهد پزشکان هندی از جمله مَنکَه، بَهلَه و فرزندش صالح، ابن دهن و چند پزشک دیگر به دعوت خلفای عباسی یا کارگزاران آنها از جمله برمکیان، به قلمرو اسلامی دعوت شده‌اند و با برخوردی محترمانه و مسامحه‌آمیز مواجه شده‌اند. خلفای عباسی امکانات فراوانی در اختیار آنان قرار داده‌اند و هزینه‌های سنگین حضور آنان را با طیب خاطر پذیرفته‌اند. این امر به نوبه خود زمینه خدمت و تأثیرگذاری آنان در پزشکی ی تمدن اسلامی را فراهم ساخته است. پزشکان غیرمسلمانِ هندی علاوه بر مشارکت در امر درمان‌گری خلفا و وابستگان آنها، در انتقال برخی آثار پزشکی هند به جهان اسلام همانند کتاب سسرد (المجمل و المفصل)، قوی الادویه، تفسیر اسماء العقاقیر، استانکر جامع، مختصر فی العقاقیر للهند و کتاب توقشتل نقش داشتند. همچنین این پزشکان برخی از شیوه‌های درمانی همانند استفاده گسترده از گیاهان دارویی را به جهان اسلام منتقل کردند.

کلیدواژه‌ها

• هند
• پزشکان غیرمسلمان
• تمدن اسلامی
• خلفای عباسی
• برمکیان
• بغداد

موضوعات

• تاریخ تمدن اسلامی در هند، جنوب شرق آسیا و خاور دور

عنوان مقاله [English]

The tolerant treatment of Indian doctors in the first Abbasid era and its civilizational effects

نویسنده [English]

• yadolah hajizadeh

Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran.

چکیده [English]

From the second century of Hijri onwards, the Islamic world witnessed the presence of non-Muslim doctors from different territories, including from India to Baghdad; It was the center of the Islamic caliphate. These doctors have flocked to the center of the Abbasid caliphate at the invitation of the Abbasid caliphs or some influential people of the government. The question that is raised here is, what was the type of treatment of caliphs and government officials in the first Abbasid era (132-232 AH) with Indian doctors and what effect did this treatment have on the medicine of Islamic civilization? Analyzing the subject with a descriptive-analytical method and using historical works, especially medical history, shows that Indian doctors, including Mankah, Bahleh and his son Saleh, Ibn Dahan and several other doctors, went to the Islamic territory at the invitation of the Abbasid caliphs or their agents, including the Barmakians. They have been invited and met with a respectful and tolerant treatment. The Abbasid caliphs have provided them with many facilities and accepted the heavy costs of their presence willingly. This, in turn, has provided the basis for their service and influence in the medicine of Islamic civilization.In addition to participating in the treatment of the caliphs and their dependents, Indian non-Muslim doctors also contributed to the transmission of some Indian medical works to the Islamic world, such as the book of Sasard (Al-Majmal and Al-Mufsal), Qawy al-Adawieh, Tafsir Asma al-Aqaqir, Stankar Jami, Khatf fi al-Aqaqir for India.

کلیدواژه‌ها [English]

• India
• non-Muslim doctors
• Islamic civilization
• Abbasid caliphs
• Barmakians
• Baghdad