نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری تاریخ اسلام و استاد جامعه المصطفی العالمیه، اصفهان، ایران.

چکیده

گسترش زبان و ادب فارسی بعد از قرن پنجم هجری در هند، سبب رواج تاریخ ‌نگاری محلی فارسی گردید. در قرون بعدی ایالاتی مانند دکن، گجرات، مالوه و دهلی شاهد رشد تاریخ ‌نگاری محلی فارسی بود. توسعۀ زبان و ادب فارسی توسط سلاطین و برخی کارگزاران حکومت‌های پس از حمله مغولان، در مناطق شمالی هند مانند کشمیر و یا غرب شبه‌ قاره چون بنگال و آشام (آسام) و نیز نواحی دیگری مثل پنجاب در دوره‌های بعدی به‌ویژه قرون یازدهم و دوازدهم رونق بیشتری یافت. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه‌بر منابع کتابخانه‌ای به‌صورت موردی به تاریخ ‌نگاری محلی فارسی در منطقه بنگال و آشام پرداخته خواهد شد و از این رهگذر، ویژگی‌ها و شاخصه‌های تاریخ‌ نگاری محلی در این منطقه مورد تبیین قرار خواهد گرفت. در دوره مدنظر دو اثر بهارستان غایبی و فتحیه عبریه توسط دو ایرانی به نگارش درآمده است. در این آثار ضمن پردازش اطلاعات در ارتباط با وضعیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به جغرافیای تاریخی، آب‌وهوا و محصولات کشاورزی پرداخته‌شده است که در نوع خود بدیع و قابل‌ توجه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explanation of local Persian Historiography in Bengal and Assam In the eleventh and twelfth centuries AH

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Riyahi

Ph.D. in History of Islam (Al-Mustafa International University, Isfahan, Iran(

چکیده [English]

The spread of the Persian language and literature from the fifth century AH onwards led to the spread of local Persian historiography in India. In the following centuries, provinces such as Deccan, Gujarat, Malouh, and Delhi witnessed the growth of local Persian historiography. Development of Persian language and literature by sultans and some government agents after the Mongol invasion in northern India such as Kashmir or the western subcontinent such as Bengal and Assam (Assam) and other areas such as Punjab in later periods, especially the eleventh and twelfth centuries more prosperous Found. In this research, the descriptive-analytical method and relying on library resources on a case-by-case basis will deal with Persian local historiography in Bengal and Asham region, and through this, the features and characteristics of local historiography in this region will be explained. Two works by Baharestan Ghaybi and Fathieh Ebriyeh were written by two Iranians in the period under consideration. While processing information related to the political, cultural, and social situation in these works, historical geography, climate, and agricultural products are discussed, which is original and remarkable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Local history
  • historiography
  • India
  • Bengal
  • Assam
ابن‌بطوطه (1361).  سفرنامۀ ابن ‌بطوطه، ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
احمد، ظهورالدین (1387).  تاریخ ادب فارسی در پاکستان (از جهانگیر تا اورنگ زیب)، ترجمه و تحشیۀ شاهدچودری، ج 2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اصغر، آفتاب (1364).  تاریخ‌نویسی فارسی در هند و پاکستان (تیموریان بزرگ)، لاهور: خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.
امام الدین (1377). «بنگال» در دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج 4، تهران: بنیاد دایره­المعارف اسلامی.
انوشه، حسن (1380). «ادراکی بیگلاری» در دانشنامه ادب فارسی، زیر نظر حسن انوشه، ج 4، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
باسورث، ادموند کلیفورد (1381) سلسله‌های اسلامی جدید، ترجمۀ فریدون بدره­ای، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
برزگر، حسین (1377). «بهارستان غایبی» در دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج 4، تهران: بنیاد دایره­المعارف اسلامی.
برزگر، حسین (1380). «غیبی اصفهانی» در دانشنامۀ ادب فارسی، زیر نظر حسن انوشه، ج 4، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بیرونی، ابوریحان (1362). تحقیق ماللهند، تصحیح منوچهر صدوقی سها، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جوزجانی، منهاج سراج (1363). طبقات ناصری (تاریخ اسلام و ایران)، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌ نامه، ج 13، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ریاحی، محمدحسین (1400). تاریخ‌ نگاری محلی اسلامی-ایرانی در شبه‌قاره هند، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ 3.
سجادی، سید صادق، عالم زاده، هادی (1375). تاریخ‌ نگاری در اسلام، تهران: سمت.
سلیم، غلامحسین (بی‌تا). ریاض السلاطین (بنگاله)، تصحیح مولوی عبدالحق، کلکته: ایشاتک سوسائتی بنگاله.
صدیقی (1377). بهارستان غیبی (غائبی) در دانشنامۀ جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، ج 4، تهران: بنیاد دایره­المعارف بزرگ اسلامی.
طالش، شهاب الدین بن محمد (1999 م). فتحیه عبریه (عبرتیه)، به اهتمام مهدی خواجه پیری و پرویز نیری، دهلی‌نو: مرکز میکروفیلم نور.
مارشال، دارانوسروانجی (1390). مغولان در هند (بررسی کتابشناسی دست‌نویس‌ها)، ترجمۀ حسین برزگر کشتلی، تهران: موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
مجتبایی، فتح الله (1374). «آسام» در دایره­المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر سید محمدکاظم موسوی بجنوردی، ج 1، تهران: بنیاد دایره­المعارف بزرگ اسلامی.