نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن، دانشکده مشهد
2 دانشجوی دکترای تخصصی مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
تمدن‌سازی نوین اسلامی یکی از مهم ترین گفتمانهای نوظهور در دوران معاصر است که در پی نهضت‌های اسلامی، جنبش بیداری اسلامی و شکست و رسوایی مکاتب مادی، اذهان متفکران اسلامی را به خود جلب نموده است. با عنایت به اهمیت ترسیم تمدن نوین اسلامی برپایه قرآن کریم و نظر به حیثیت تربیت محوری تمدن اسلامی و ابتکارهای علامه طباطبایی در مباحث تربیتی، پژوهش حاضر به شیوه تحلیل متن، به استخراج و استنباط مبانی ویژه تفسیر المیزان در حوزه هستی‌شناسی و ارتباط آن با تمدن‌سازی پرداخته است. براساس مبانی قرآنی علامه در المیزان، عالم هستی یک نظام توحیدی فراگیر است که مدیریت یکپارچه و اتصال تدبیر در آن حاکم است. پرسش از عدالت و چگونگی آن در این نظام واحد نادرست است؛ چراکه عالم وجود، خود میزان عدالت و معیار سنجش آن است. بی‌تردید چنین شناختی از جهان در مدیریت کلان تمدنی بسیار حائز اهمیت است. براساس این نگرش، اهداف تمدن‌سازی اسلامی، گسترش باور به توحید و پرورش روحیه تسلیم و رضا در آحاد جامعه ترسیم می‌شود؛ و از جمله اصول و راه کارهای آن، اخلاص در مربی و متربی، باور به نظام احسن، حبّ عبودی، یادآوری نعمت‌های الهی و «آیت» دانستن تمام اجزای هستی است؛ که شناخت و تدبیر صحیح آن از لوازم تمدن‌سازی تربیت‌محور است.
کلیدواژه‌ها
)