نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه فرهنگیان، ارومیه، ایران

چکیده

زبان‌های عربی و فارسی دو زبان اصلی فرهنگ و تمدن اسلامی به شمار می‌روند، و از چندین سده پیش از ظهور اسلام، داد و ستدهای فرهنگی بین این دو زبان برقرار بوده است. از ورود واژگان فارسی به عربی گرفته تا بازتاب آیین‌ها و سنّت‌های ایرانی در شعر عربی دوره پیش از اسلام نمونه‌ای از تعامل زبان‌های عربی و فارسی است؛ امّا اوج حضور فرهنگ و تمدن ایرانی در شعر عربی به دوره عباسی برمی‌گردد، به طوری که تعاملات ادبی، فرهنگی، و تمدّنی ایران و جهان عرب بیش از پیش رونق گرفت و از امتزاج فرهنگ‌های ایرانی و عربی، فرهنگ و تمدن غنیّ اسلامی شکل گرفت. اگرچه قرآن و سنّت پیامبر (ص) پیوند دهنده ملّت‌های ایران و عرب است و بین این دو ملّت روابط ناگسستنی برقرار کرده است، امّا متأسفانه در دوره معاصر، روابط ادبی ایران و جهان عرب تحت تأثیر ملاحظات سیاسی و دخالت بیگانگان و استعمارگران قرار گرفته، و رونق و شکوه گذشته را از دست داده است. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی به دنبال بررسی تاریخچه روابط ادبی و فرهنگی ایران و جهان عرب طی ادوار گذشته است؛ از سوی دیگر تلاش می‌کند تا به ریشه‌یابی علل ضعف در روابط ادبی این دو زبان بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of Examples of Iranian Culture in Arabic Poetry

نویسنده [English]

  • jamal talebi gharegheshlaghi

Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Farhangian University, Urmia, Iran

چکیده [English]

Arabic and Persian are the two main languages of Islamic culture and civilization, and cultural exchanges have been established between the two languages for centuries before the rise of Islam. From the introduction of Persian words into Arabic to the reflection of Iranian mirrors and traditions in pre-Islamic Arabic poetry, it is an example of the interaction of Arabic and Persian languages; However, the peak of the presence of Iranian culture and civilization in Arabic poetry dates back to the Abbasid period, so that the literary, cultural, and civilizational interactions of Iran and the Arab world flourished more than before, and a rich Islamic culture and civilization was formed from the fusion of Iranian and Arab cultures. The present article seeks to review the literary and linguistic relations between Arabs and Iranians, to examine examples of the influence of Iranian culture and civilization on Arab poets; On the other hand, it tries to find the root causes of the weakness in the literary relations between the two languages in the current period. One of the important results of the present article is that Iranian civilization is considered as an important part of Islamic history, culture and civilization, and the enemies of these two cultures and civilizations are seeking division under false pretenses, so it can be translated. , Holding joint conferences, reciprocal dispatch of students and professors can be used to introduce Iranian culture to the Arab world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian civilization
  • culture
  • Islam
  • Arabic poetry
قرآن کریم
آذرنوش، آذرتاش (1374). راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی،تهران: انتشارات طوس، چ 2.
ابن‌الدمشقی، محمد (1415ق). جواهر المطالب فی مناقب الامام علی (ع) قم: مجمع احیاء الثقافة الإسلامیة.
الإصفهانی، أبوالفرج (2008 م). الأغانی، تحقیق: احسان عباس و آخرون ، بیروت، دار صادر، الطبعة الثالثة.
الأعشی، میمون بن قیس (1960م). دیوان الأعشی، بیروت: دار صادر.
ابن قتیبة، عبدالله بن مسلم (1997 م). الشعر و الشعراء، تقدیم: عمر الطباع، بیروت: شرکة دار الأرقم بن أبی أرقم.
الحوفی، محمد احمد (1968م). تیارات ثقافیة بین العرب و الفرس، القاهرة: دار نهضة مصر للطباعة والنشر.
بشارة، عزمی (2012م). العرب و إیران مراجعة فی التاریخ و السیاسة، بیروت: المرکز العربی للأبحاث ودراسة السیاسیات.
بوزرزور، سارة (2009 م). الترجمة وفعل المثاقفة، رسالة الماجستیر، الجزائر: جامعة السانیة ـ وهران.
بویل، جی. آ (1368). تاریخ ایران (پژوهش دانشگاه کمبریج)، ترجمه: حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
تقی‌زاده، سید حسن (1349). از پرویز تا چنگیز، تهران: نشر فروغی.
جاحظ، عمرو بن بحر (1996م). المحاسن والأضداد، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
جفری، آرتور (1386). واژگان دخیل در قرآن، انتشارات توس.
جمشیدی و همکاران (1395 ش). «نقش ارتباطات میان فرهنگی در تصمیم کشورها به تنش‌زدایی» مجله پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره اول، ش 22، ص 57 - 35.
حتّی، فیلیپ (1958 م). تاریخ العرب، ج 1، بیروت: عالم الکتب.
ــــــــــــــــ (1382). شرق نزدیک در تاریخ، ترجمه: قمر آریان (زرین‌کوب)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چ 2
دیوان امرئ القیس، (2000 م). دراسة وتحقیق: انور علیان ابو سویلم، و محمدعلی الشوابکه، مرکز زاید للتراث و التاریخ.
شبلی، أحمد (1996 م). موسوعة التاریخ الإسلامی و الحضارة الإسلامیة، المجلد الأول، الطبعة الرابعة عشرة، القاهرة: مکتبة النهضة العصریة.
صفا، ذبیح‌الله (بی‌تا). گاه­شماری و جشن‌های ملی ایرانیان، تهران: مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی.
ضیف، شوقی (بی‌تا). تاریخ الأدب العربی، العصر الجاهلی، دار المعارف، الطبعة الثامنة.
عزام، عبدالوهاب، (2012م). الصلات بین العرب و الفرس و آدابهما فی الجاهلیة و الإسلام، مؤسسة هنداوی للتعلیم و الثقافة.
فتحی احمد، عامر(1974 م). فی مرآة الشعر الجاهلی، خارطوم: دار الاتحاد العربی للطباعة.
مجلسی، محمدباقر (1386). بحار الأنوار، قم: اسلامیه.
مهر آیین، مسیحا (1376). «گام نخست در راه پدیدآیی روابط میان ایران و جهان عرب» فصلنامه نقد و معرفی کتاب، آینه پژوهش، ش 45.
واعظی، محمود (1387). «راهبرد تعامل سازنده و الزامات سیاست خارجی توسعه‌گرا» مجموعه مقالات سیاست خارجی توسعه‌گرا، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.