نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

مالک بن نبی از اندیشمندان تاثیرگذار و بزرگان جنبش اصلاح­ گرایانه در جهان ­اسلام و الجزایر است. هدف وی در حوزه تمدن­ اسلامی، رویارویی فکری با استعمارفکری و سیاسی غرب بود و راهکارهایی علمی و عملی برون­ رفت از انحطاط در جهان ­اسلام و احیای تمدن اسلامی نیز ارائه داد. مالک بن ­نبی بر آن بود که مؤلفه­ ها و جریان ­های پیشران تمدن معاصرغرب را بررسی و مطالعه نماید و براساس آن‌ها، راهکارهایی برای مقابله با تمدن­غرب و پیشبرد تمدن­اسلامی ارائه نماید. این مقاله باروش توصیفی­_تحلیلی به ­بررسی تمدن­ معاصرغرب از دیدگاه مالک بن ­نبی می ­پردازد. مولفه­ ها و جریان­ های فکری پیشران تمدن معاصرغرب از دیدگاه مالک بن­ نبی چیست؟ یافته ­های این پژوهش حاکی از ای ن­است که از دیدگاه مالک بن ­نبی، تمدن ­ها در نتیجه هماهنگی و انسجام میان سه عنصر «خاک، انسان و زمان» و در سایه یک نیروی مؤثر دینی به وجودمی ­آید. وی، تمدن معاصرغرب، تهی از جنبه­ های مثبت نیست و همه نظام­ های علمی ازجمله تمدن­ اسلامی از آن بهره برده ­اند؛ اما باید به­ گزاره ­های منفی آن نیز توجه کنیم. ازدیدگاه وی، تمدن معاصرغرب با آموزه ­های دینی و انسانی و اخلاقی همخوانی ندارد. این تمدن دارای گزاره ­ها و مولفه­ های ویژه ازجمله، استعمار، شرق­شناسی و دموکراسی است. همچنین در این میان، مکاتبی همچون سرمایه ­داری، مارکسیسم و ناسیونالیسم ازجمله را جریان­ های پیشران فکری و اقتصادی تمدن معاصرغرب می­ پندارد و بنیان تمدن معاصرغرب و ریشه همه مسائل آن را برآمده از این مکاتب تلقی می­ کند. از منظر وی، دوگونه ارزش­ ها و اصول در نظام فرهنگی تمدن معاصرغرب به چشم می ­خورد: اصول و ارزش ­های متناسب با ذات و ویژگی­ های خاص فرهنگ غرب و اصول و ارزش ­هایی که برای اجرا در نقاط دیگر جهان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Contemporary Western Civilization from the Viewpoint of Malek Bennabi

نویسندگان [English]

  • majid menhaji 1
  • Hossein Noureddini 2

1 PhD in Islamic History, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

2 PhD in Jurisprudence and Fundamentals of Law, University of Islamic Religions, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Malek Bennabi (1905-1973 AD) is one of the most influential thinkers and great figures of the reformist movement in the Islamic world and Algeria. With his scientific works, especially in the field of Islamic civilization, he dealt with the intellectual confrontation and political colonization of the West. It also offered scientific and practical solutions to overcome the decline of the Islamic world and revive Islamic civilization. He believes that contemporary civilizations have emerged as a result of the harmony and coherence between the three elements of "soil, man and time" and under the influence of an effective religious force. He emphasizes the existence of a fourth space, the "network of social relations." Bennabi intended to study the components and currents of the proponents of contemporary Western civilization and based on them, provide solutions for confronting and advancing Islamic civilizationThis article deals with a descriptive-analytical approach to the study of contemporary Western civilization from the perspective of Bennabi. What is the definition of contemporary Western civilization and civilization from Bennabi's point of view? What are the components and currents of contemporary Western civilization from Bennabi's point of view? One of this research aims is to examine Bennabi's views on contemporary Western civilization. The Prophet's approach is a civilizational manifest with a focus on the subject of the Qur'an, anthropological studies, and civilization. The prophet of contemporary Western civilization has special propositions and components such as colonialism, Orientalism and democracy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Malek Bennabi Contemporary Western Civilization Capitalism Nationalism Marxism
الویری، محسن، مهدوی نژاد، رضا (1392). رابطه دین و تمدن در اندیشه مالک بن نبی، تاریخ و تمدن اسلامی، پاییز و زمستان، دوره 9، ش 18، صص 191-163.
بن­ نبی، مالک (1954). وجهه العالم الاسلامی، ترجمه عبدالصبور شاهین، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (1959). مشکله الثقافه، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (1960 الف). شروط النهضه، ترجمه عبدالصبور شاهین، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (1960 ب). الصراع الفکری فی البلاد المستعمره، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (1971 الف). آفاق جزائریه، الجزائر، مکتبه عمار.
بن­ نبی، مالک (1971 ب). انتاج المستشرقین، الجزائر، مکتبه عمار.
بن­ نبی، مالک (1974). میلاد مجتمع، ترجمه، عبدالصبور شاهین، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (1978). الظاهره القرآنیه، الجزائر، الاتحاد الاسلامی العالمی.
بن­ نبی، مالک (1979 الف). المسلم فی عالم الاقتصاد، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (1979 ب). مشکلة الأفکار: ترجمه، عبد العظیم علی، بیروت، دارالدعوه
بن­ نبی، مالک (1985). تاملات، دمشق، دارالفکر.
بن­ نبی، مالک (2002). القضایا الکبری، دمشق، دارالفکر.
الخطیب، سلیمان (1993). ف‍ل‍س‍ف‍ه‌ ال‍ح‍ض‍اره‌ ع‍ن‍دم‍آل‍ک‌ ب‍ن‌ ن‍بی‌ دراس‍ه‌ اس‍لام‍ی‍ة فی‌ ض‍وء ال‍واق‍ع‌ الم‍ع‍اص‍ر، بی‍روت‌، الم‍وس‍س‍ه‌ ال‍جام‍ع‍ی‍ه‌.
الرقب، صالح (2002). واقعنا المعاصر، بیروت، مطبعه الرنتیسی.
صداقت ثمرحسینی، کامیار (1394). «بررسی تفکر و اندیشه مالک بن ­نبی در باب تمدن اسلامی»، نشربه علوم انسانی اسلامی صدرا، ش 11 و 12، صص 218-211.
العقبی، حسن (2005). مالک بن­نبی و موقفه من القضایا الفکریه المعاصره، غزه، الجامعه الاسلامیه.
علیخانی، علی­ اکبر (1390). اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، تهران پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ج 14.
عماری، نسرین (1395). تمدن اسلام وغرب از دیدگاه مالک بن نبی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
کاظم بیگی، محمد، سالاری، سعید (1397). «موانع حرکت تمدنی و راهبردهای مواجهه با آن از دیدگاه مالک بن ­نبی»، دوفصلنامه مطالعات اندیشه معاصر مسلمین، ش 7، صص 74-51.