نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

نورالله شوشتری درمجالس المؤمنین به بیان تاریخ تشیع پرداخته است؛ اما روش تاریخ نگاری وی در این کتاب، مورد مداقه جدی قرار نگرفته است. او در این کتاب ضمن بیان بینش و مبانی تاریخ نگاری خویش در قالب توصیف هدف و موضوع تاریخ نگاری و ضرورت توجه به مخاطب شناسی، از ضرورت بازبینی در روایات کتاب مجالس المؤمنین سخن می‌گوید. روش تاریخ نگاری شوشتری در این کتاب روش ترکیبی است که در مواردی با روش تحلیلی نیز، همراه شده است زیرا: او روایاتی را که با دیدگاه او همسانی داشت از طریق مقایسه و استدلال انتخاب می‌کند. شوشتری برای تدوین تاریخ از روش‌های گوناگون تدوین تاریخی استفاده کرده، به گونه‌ای که می‌توان شیوه تدوین و تنظیم کتاب مجالس المؤمنین را دانشنامه‌ای نامید. از آن جایی که مسأله این پژوهش بررسی بینش و روش تاریخ نگاری شوشتری در کتاب مجالس المؤمنین است، هدف پژوهش نشان دادن ابتکار شوشتری در نگارش تاریخ شیعه است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی با کاربرد مطالعات کتابخانه‌ای است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد با وجود نقدهائی که به تاریخ نگاری شوشتری وارد است، می‌توان او را از بنیان گذاران پژوهش هدف مند در تاریخ تشیع محسوب نمود زیرا او درصدد دفاع از تشیع، در قالب تشریح اقدامات و فعالیت‌های شیعیان بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The insight and method of the historiography of Qazi Noorullah Shushtri in the Majalis al-Mu'minin

نویسنده [English]

  • seyyed masoud shahmoradi

Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Medicine, Zanjan University of Medical Sciences, Zanjan, Iran.

چکیده [English]

Noorullah Shoushtari has described the history of Shiism in Majalis al-Mu'minin. In this book, he describes his insights and basics of historiography in the form of describing the "purpose" and "subject" of historiography and the need to pay attention to audience studies and speaks of the necessity of reviewing the narrations of the book Majalis al-Mu'minin. Shushtari's method of historiography in this book is "the combined method", which in some cases is accompanied by "the analytical method" because he defines the subject and purpose of historiography and selects narrations that are similar to his views on the history of Shiism in pre-Safavid Iran through comparison and argument to reveal the truth she wants to the readers. Shushtari has used various methods of historical compilation to compile history, such as compiling history on the issues of cities, genealogy, governments, and especially compiling history by class In such a way that the method of compiling and arranging the book of Majalis al-Mu'minin can be called an Encyclopedic style. This research aims to study and analyze the insight and Historiographical method of Noorullah Shoushtari in the Majalis al-Momenin. This research aims to show Shushtari’s initiative in writing Shiite history and culture. The research method is descriptive-analytical using library studies. The result of the research shows that despite the criticisms of the historiography of Noorullah Shoushtari, he can be considered one of the founders of purposeful research in Shiite history because he sought to defend Shiism in the form of describing the actions and activities of Shiites.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Insight of historiography
  • method of historiography
  • Noorullah Shoushtari
  • Majalis al-Momenin
آئینه وند، صادق (1377). علم تاریخ در گستره تمدن اسلامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
امینی، عبدالحسین (بی تا). شهیدان راه فضیلت، تهران، روزبه.
جعفریان، رسول (1377). «افق‌های تازه در تاریخ‌تشیع براساس کتاب معجم اعلام الشیعه محقق طباطبایی»، آیینه میراث، ش 2، صص 17-10.
جعفریان، رسول (1388). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، تهران، علم.
جعفریان، رسول (1398). «مجالس المؤمنین اثری بدیع و مبتکرانه در تاریخ تشیع»، قابل دسترسی در:http://www.manuscripts.ir/fa/books
جعفریان، رسول (1393). منابع تاریخ اسلام، تهران، علم.
حسینی عاملی قزوینی، محمد شفیع بن بهاءالدین (1383). محافل المؤمنین فی ذیل مجالس المؤمنین، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
حکیم، سیدمحمدتقی (1378). «زندگی نامه قاضی سید نورالله مرعشی شوشتری»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 943، صص 32-17.
خواند میر، غیاث الدین (1380). تاریخ حبیب السیر، تهران، خیام‏، ج 2.
راوندى، مرتضى (1382). تاریخ اجتماعى ایران، تهران، نگاه، ج 8.
سجادی، صادق و عالم زاده، هادی (1386). تاریخ نگاری در اسلام، تهران، سمت.
شوشتری، سید نورالله (1354). مجالس المؤمنین، تهران، اسلامیه، ج 1 و 2.
صفا، ذبیح الله (1378). تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوس‏.
ع‍ب‍دال‍ج‍ل‍ی‍ل‌ ق‍زوی‍نی، ع‍ب‍دال‍ج‍ل‍ی‍ل‌ب‍ن‌ آب‍ی‌ال‍ح‍سی‍ن ‌(1358). الن‍ق‍ض م‍ع‍روف‌ ب‍ع‍ض م‍ث‍ال‍ب‌ ال‍ن‍واص‍ب‌ فی‌ ن‍ق‍ض‌ ب‍ع‍ض‌ ف‍ض‍ائ‍ح‌ ال‍رواف‍ض‌، ت‍ص‍حی‍ح‌ ج‍لال‌ال‍دی‍ن‌ ح‍سی‍نی‌ ارم‍وی‌، تهران، انجمن آثار ملی.
کشمیری، محمد علی بن صادق (1303). نجوم السّماءفی تراجم العلماء، هند، لکهنو.
لاهوتی، بهزاد (بی تا). «بحر محیط» در دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج 11.
مرعشی نجفی، سیدشهاب الدین (1376). اللئالی المنتظمه و الدرر الثمینه، تهران، اسلامیه.
منزوی، علی نقی (1382). «الذریعه و آقابزرگ تهرانی»، کتاب ماه کلیات، ش 69 و 70، صص 123-116.
منزوى، احمد (1382). فهرست واره کتاب‌های فارسى‏، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی‏.
هالیستر، جان نورمن (1373). تشیع در هند، ترجمه آزرمیدخت مشایخ فریدنی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.