نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه رضازاده اقدم ¹
• سیداحمدرضا خضری ²
• رضا ادبی فیروزجایی ³

¹ دانش آموخته تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران

² استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³ دانشجوی دکتری گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هنر به‌عنوان پدیده‌ای اجتماعی، تحت تأثیر زمینه‌های سیاسی، دینی، اقتصادی و فرهنگی موجود در بطن هر جامعه شکل می‌گیرد. این واقعیت در عصر تیموری (807-913ق)، که از دوره‌های درخشان در تاریخ هنر ایرانی-اسلامی به شمار می‌رود، وجود دارد و هنر مقوله‌ای جدای از سیاست و مذهب نبود. همچنانکه در زمان شاهرخ تیموری هنر از یک‌سو با سیاست و مذهب درهم‌تنیده شد و از سوی دیگر تحت تأثیر اوضاع چندمذهبی جامعه آن روز قرار گرفت. از این‌رو برای شناخت وضع هنر در این دوره و بررسی عوامل رکود و پیشرفت آن ناگزیر از واکاوی ریشه‌های سیاسی و مذهبی آن در جامعه آن روزگار هستیم. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی ضمن تبیین زمینه‌های سیاسی و مذهبی حاکم بر دوره شاهرخ تیموری، بر آنست تا تأثیر هر یک از سیاست‌های وی را بر رشد و رکود انواع هنر در آن دوره نشان دهد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد بر اثر سیاست‌های حمایتی شاهرخ معماری و خوشنویسی، بر مبنای میزان آثار تولید شده و نوآوری در سبک‌های به کار رفته در هر یک از آن‌ها، از نظر کمی و کیفی پیشرفت کرده و در برابر شعر از نظر کیفی به انحطاط گرایید و موسیقی و نقاشی چنان‌که باید، اوج نگرفت. این یافته با رویکردی مقایسه‌ای میان هنرهای رایج این دوره به دست آمده است.

کلیدواژه‌ها

• شاهرخ تیموری
• سیاست‌های هنری
• جامعه چند مذهبی
• معماری و خوشنویسی
• موسیقی و نقاشی

موضوعات

• تاریخ تمدن اسلامی در ایران

عنوان مقاله [English]

Investigating the political-religious contexts influencing artistic developments during the reign of Timurid Shahrukh (850-807 AD)

نویسندگان [English]

• Fatemeh Rezazadeh Aghdam ¹
• Sayyed Ahmadreza Khezri ²
• Reza Adabi Firozjaee ³

¹ Graduated in History and Islamic Civilization, University of Tehran, Tehran, Iran

² Professor, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran

³ PhD student, Department of History and Civilization of Islamic Nations, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Art as a social phenomenon is formed under the influence of political, religious, economic and cultural contexts existing in every society. During the reign of the Timurid dynasty (807-913 AH), which is considered one of the brilliant periods in the history of Islamic-Iranian art, art was not a separate category from politics. During the era of Shahrukh Timuri, art was intertwined with politics and religion and was influenced by the multi-religious situation of the society of that time. Therefore, in order to study the art of this period and to investigate the factors of its stagnation and progress, we have to analyze the political and religious roots of this in the society of that time. The current research, focusing on the area of Herat and using a descriptive and analytical method, while explaining the political and religious contexts governing the policies of Shah Rukh Timuri in his administration, tries to analyze the effect of each of these policies on the growth and stagnation of various arts of this period, relying on Herat. to show The findings of this research show that following these policies, architecture and the art of calligraphy, based on the amount of works produced and innovation in the styles used in each of the arts, witnessed quantitative and qualitative progress, and poetry and music experienced a relative stagnation. This finding was obtained with a comparative approach between the common arts of this period.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shahrukh Timuri
• art policies
• multi-religious society
• architecture and calligraphy
• music and painting