نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 دکتری تاریخ معاصر کشورهای اسلامی، جامعه المصطفی(ص).قم.ایران

2 دانشیار گروه تمدن و سیاست اسلامی، مرکز پزوهشی تمدن اسلامی و دین پژوهی پیامبر اعظم(ص)،قم، ایران.

چکیده

سازمان کنفرانس اسلامی (تأسیس 1969 م/1348 ش) که در سال 2011 م/ 1390 ش به سازمان همکاری اسلامی تغییر نام داد، بیش از آن که در عرصه فرهنگی-تمدنی به فعالیت بپردازد، به یک سازمان سیاسی تبدیل شد اما با عنایت به ماهیت و سابقه فرهنگی-تمدنی کشورهای اسلامی عضو سازمان و ضرورت روز افزون اقدامات غیرسیاسیِ سازنده و پیش ­برنده در زمینه­ های اجتماعی نیاز به تأسیس یک سازمان فرهنگی-تمدنی در کشورهای اسلامی ذیل سازمان همکاری اسلامی چنان بالا گرفت که در سال 1982 م/1361 ش به تأسیس سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی اسلامی (آیسسکو) منجر شد اما آیا این سازمان در ایفای نقش فرهنگی-تمدنی خود موفق بوده است؟ مقاله حاضر می­ کوشد با معرفی آیسسکو در بخش اهداف، ماموریت­ ها (فعالیت ­ها) و تبیین سیاست‌ها و راهبردهای سازمان به سئوال مذکور پاسخ دهد. روش مقاله برای دستیابی به پاسخ سئوال، تاریخی، توصیفی و تحلیلی مبتنی بر روش­شناسی اجتماعی­گرایی است. یافته­ های مقاله عبارت است از: وجود تضادهای مختلف در کشورهای اسلامی از جمله اختلافات سیاسی و نیز، دخالت­های کشورهای غربی چون اسرائیل و آمریکا و تأثیرپذیری آیسسکو از فضای سیاسی سازمان همکاری اسلامی مانع از تحقق کامل اهداف سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی اسلامی شده ولی ظرفیت­ ها و توانمندهای آیسسکو امیدهای جدیدی را جهت فعالیت­ها و راهبردهای فرهنگی-تمدنی سازمان همکاری اسلامی پدید آورده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of ISESCO in the activities and ways of culture-civilization of the organization Islamic cooperation

نویسندگان [English]

  • Sayed Shuja Hussain Hussaini 1
  • Morteza Shiroodi 2

1 Ph.D. in contemporary history of Islamic countries, Al-Mustafi society (pbuh), Qom, Iran

2 Associate Professor, Department of Politics and Islamic Civilization, Research Center for Islamic Civilization and Theology of the Holy Prophet (PBUH), Qom, Qum, Iran.

چکیده [English]

Organization of the Islamic Conference (founded in 1969/1348), which is 2011/1390 It changed its name to the Organization of Islamic Cooperation, rather than being active in the cultural-civilization field, it became a political organization, but considering the nature and cultural-civilizational history of the Islamic countries that are members of the organization and the increasing necessity of non-political, constructive actions. In social fields, the need to establish a cultural-civilized organization in Islamic countries under the Organization of Islamic Cooperation became so high that in 1982 AD/1361 A.H. It led to the establishment of the Islamic Educational, Scientific and Cultural Organization (ISCO), but has this organization been successful in fulfilling its cultural-civilizational role? The present article tries to answer the mentioned question by introducing ISECO in the section on goals, and missions (activities) and explaining the policies and strategies of the organization. The method of the article is historical, descriptive, and analytical to answer the question. The findings of the article are the existence of various contradictions in Islamic countries, including political differences, as well as the interference of Western countries such as Israel and the United States, and the influence of ICESCO on the political atmosphere of the Organization of Islamic Cooperation prevented the full realization of the goals of the Islamic educational, scientific and cultural organization. However, ISECO's capacities and capabilities have created new hopes for the cultural-civilizational activities and strategies of the Organization of Islamic Cooperation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Cooperation Organization"
  • Islamic Educational
  • Scientific and Cultural Organization"
  • ISCO"
  • Culture"
  • "
  • Civilization"
آشوری، داریوش (1379). دانشنامه سیاسی، تهران، مروارید.
امجد، محمد (مهر 1388). نظریه همگرایی و سازمان کنفرانس اسلامی، تهران، گنجینه معارف.
بروجردی، مصطفی (اردیبهشت 1386). «انسجام به جای وحدت: راه­کار واقع‌بینانه برای نزدیکی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی»، همشهری دیپلماتیک، س 2، ش 13.
بیات، عبدالرسول و دیگران (1381). فرهنگ واژه­ها، قم، مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
پاکباز، روبین (1378). فرهنگ معاصر، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
تسخیری، محمدعلی (اردیبهشت 1386). «همکاری اسلامی؛ پیگیری وحدت اسلامی در بستر تقریب مذاهب»، همشهری دیپلماتیک، ش 13.
ثاقب، حسین (بهمن و اسفند 1384). بررسی میزان مشارکت درون گروهی و عضویت کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در همگرایی‌های منطقه‌ای، بررسی‌های بازرگانی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1374). مفردات الفاظ قرآن، تهران، انتشارات مرتضوی، ج 4.
راهبرد فرهنگی جهان اسلام (1380). ترجمه محمد مقدس، گردآورنده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، تهران، انتشارات الهدی.
سلیم، محمدالسید و دیگران (1376). سازمان کنفرانس اسلامی در جهان متغیر، ترجمه حسن رضایی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملی وزارت خارجه.
سووه، توماس (1354). فرهنگ اصطلاحات اجتماعی و اقتصادی، ترجمه م. آزاده، تهران، مازیار.
شوشتری، سیدمحمدجواد (1383). کاستی‌های و بایسته‌های فرهنگی جهان اسلام، سازمان کنفرانس اسلامی، تهران، امیرکبیر.
علی بابایی، غلامرضا (1365). فرهنگ علوم سیاسی، تهران، ویس.
علی­زاده، حسین (1377). فرهنگ خاص علوم سیاسی، تهران، روزنه.
فوزی تویسرکانی، یحیی (1377). سازمان کنفرانس اسلامی؛ ساختار، عملکرد و روابط آن با ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قربانی شیخ نشین، ارسلان و سیمبر، رضا (1390). ایران و همگرایی در سازمان همکاری اسلامی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
قرشی، علی‌اکبر (1371). قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 1.
کاظمی، سید علی‌اصغر (1370). نظریه همگرایی در روابط بین‌المللی؛ تجریه جهان سوم، تهران، قومس.
کالینز، جان ام.(1370). استراتژی بزرگ (اصول و رویه‌ها)، ترجمه کورش بایندر، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
کریمی، غلامرضا (1390). بررسی راهبردهای فرهنگی سازمان آیسسکو از منظر همکاری جمهوری اسلامی ایران، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
کمیسیون ملی آیسسکو (1387). طرح راهبردی تکافل و همکاری فرهنگی در خدمت مسائل توسعه‌ای و تمدنی «سیاست‌های فرهنگی جهان اسلام؛ زیربناهای دیروز و ساختن فردا»، تهران، کمیسیون ملی آیسسکو در جمهوری اسلامی ایران.
لر، مریم (1382). بررسی علل عدم موفقیت فعالیت فرهنگی بین‌المللی در سازمان‌های دولتی موازی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
مردوخی، بایزید (بی تا). سازمان کنفرانس اسلامی نگاهی از درون، نشریه نگاه نو، ش 35.
مصفا، نسرین (پاییز 1376). سازمان کنفرانس اسلامی و همکاری با سازمان ملل متحد، مجله سیاست خارجی، س 11، ش 3.
معظمی، حبیب (فروردین و اردیبهشت 1384). رویکردی جدید در کاربرد ارتباطات و فرهنگ در خدمت منافع ملی: آموزشی دیپلماسی؛ چشم‌انداز، تهران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.
ممدوحی، فرزاد (1375). سازمان کنفرانس اسلامی، چ 2، تهران، وزارت امور خارجه (کتاب سبز).
موثقی، سیداحمد (1394). اندیشه اصلاح و راهبرد وحدت و همبستگی در جهان اسلام، قم، مؤسسه بوستان کتاب.
وزارت امورخارجه (1373). سازمان کنفرانس اسلامی؛ آشنایی با کنفرانس اسلامی، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات.
SESCO: (2007), 25 years of Achievements, Kingdom of Morocco, ImprimElite.
ISESCO: (2007), Report of Directo General on ISESCO’s Efforts in the Field of the Implementation of the Strategy for Islamic Cultural Action Outside the Islamic World, ICC 6/2009/3.3.