نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)، قم، ایران.

2 دکتری علوم سیاسی، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران.

چکیده

دیدگاه­ های امام خمینی(ره) به مثابه معیاری تعیین کننده در تشخیص دامنه الزامات یا بایسته ­های فرهنگی تحقق تمدن نوین اسلامی، از یک سو، به درستی درک نشده و از سوی دیگر، وزن آن در میانه معیارها، مورد سنجش قرار نگرفته است، از این رو، مقاله حاضر در پی پاسخ گویی به بایسته­ های فرهنگی تمدن سازی نوین اسلامی-ایرانی از دریچه فکری امام خمینی(ره) است.معظم له هیچ گاه تمدن را مستقلا واکاوی نکرده اما با کاربست روش تحلیل محتوا می توان نگاهش را در این زمینه واکاوی نمود. در نظریه ­های دگرگونی اغلب، اولویت به توسعه سیاسی و اقتصادی داده می­شود اما در دیدگاه امام خمینی(ره) تمدن یا پیشرفت تنها بر پایه مقولات فرهنگی دینی استوار می شود.یافته ­های مقاله نشان می­دهد که تأکید بر قرآن به عنوان نقطه کانونی و بر پایه آن، همسانی دین و سیاست،لزوم حکومت خوب، کاربست انتقادی تمدن غربی و آزادی مثبت یا مشروط بخشی از بایسته ­های فرهنگی تمدن سازی نوین اسلامی-ایرانی اندیشه امام خمینی(ره) است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cultural Necessities of Establishing Modern Islamic-Iranian Civilization by Emphasis on Imam Khomeini's Thought

نویسندگان [English]

  • habib zamani mahjoob 1
  • seyed jalal hosseini 2

1 Assistant Professor, Department of Islamic History and Civilization, Imam Sadegh (AS) Institute of Islamic Sciences, Qom, Iran.

2 PhD in Political Science, Shahid Mahallati Higher Education Complex, Qom, Iran.

چکیده [English]

Viewpoints of Imam Khomeini (RA) as determining criteria in recognizing the scope of cultural requirements and necessities of the realization of modern Islamic civilization are, on one hand, not correctly understood, and on the other hand, their weight among other criteria is not assessed. Therefore, the present article seeks to determine the cultural necessities of establishing the modern Islamic-Iranian civilization from the viewpoint of Imam Khomeini (RA). He never analyzed civilization independently, rather by applying content analysis method, his viewpoint can be analyzed in this regard. In transformation theories, priority is often given to political and cultural development; however, in the viewpoint of Imam Khomeini (RA), civilization or development are only established on the basis of religious cultural categories. The findings of the article show that emphasis on the Quran as the central point and based on it, consistency of religion and politics, the necessity of good governance, critical application of western civilization and positive or conditioned freedom are some of the cultural necessities of establishing modern Islamic-Iranian civilization in the thought of Imam Khomeini (RA).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • Modern
  • Thought and Imam Khomeini (RA)
قرآن
افروغ، عماد(1379). «آزادی در اندیشه سیاسی امام خمینی»، نگرشی دینی و انتقادی به مفاهیم عمده سیاسی، تهران، موسسه فرهنگی دانش.
اقبال لاهوری، محمد(بی تا). احیای فکر دینی در اسلام، ترجمه احمد آرام، تهران، رسالت قلم.
امام خمینی، روح الله(1377). خودباوری و خودباختگی از دیدگاه امام خمینی، تبیان موضوعی: دفتر بیست و ششم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
امام خمینی، روح الله(1378). صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی (ره)، تدوین و تنظیم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1378.
امام خمینی، روح الله(بی تا). کشف اسرار،  قم، آزادی، بی تا.
امام خمینی، روح الله(بی تا). ولایت فقیه «حکومت اسلامی»، قم، آزادی، بی تا.
جعفریان ،رسول(1380). تاریخ تشیع در ایران،قم انصاریان.
جمشیدی، محمدحسین(1385). اندیشه سیاسی امام خمینی ،تهران، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
جمعی از نویسندگان (1379). جامعه ایده آل اسلامی و مبانی تمدن غرب، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
جوادی آملی ، عبد الله(1391). اسلام و محیط زیست،تحقیق و تنظیم کتاب عباس رحیمیان محقق،قم،اسراء.
حائری، عبدالهادی(1367). نخستین رویاروییهای اندیشه­گران با دو رویه تمدن بورژوازی تمدن غرب، تهران، امیرکبیر.
حجازی، فخر الدین(1352). نقش پیامبران در تمدن انسان، تهران، بعثت.
حسنی، محمدحسن(1385). نوسازی جامعه از دیدگاه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام: موسسه چاپ و نشر عروج.
خسروی، علیرضا(1391). مکتب امنیتی امام خمینی(مبادی و مبانی فرانظری و نظری امنیت در گفتمان انقلاب اسلامی)، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
خواجه سروی، غلامرضا(1387). «تمدن الهی؛ در جستجوی نظریه­ای تمدنی در اندیشه امام خمینی»، مقدمه­ای بر دانشگاه تمدن­ساز اسلامی: بایسته­های نظری، گردآوری علی آدمی ابرقویی، تهران، دفتر برنامه­ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
رشیدی ،بهروز (1392). امام خمینی و نهضت احیای تمدن اسلامی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی: موسسه چاپ و نشر عروج.
رهدار، احمد(1393). غرب شناسی علمای شیعه در تجربه ایران معاصر، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
زرین کوب، عبدالحسین(1391). کارنامه اسلام، تهران، امیرکبیر.
زمانی محجوب، حبیب(1390)، «نوسازی تمدن  اسلامی»، فصلنامه تاریخ در آینه پژوهش، ش29، بهار، صص 117-137.
خامنه ای، علی(1392). سخنرانی،14 شهریور.
سنایی، مهدی و شعیب بهمن(1389). احیای تمدن ایرانی و اسلامی، تهران، دفتر گسترش تولید علم.
شریعتی، علی(1360). چه باید کرد، مجموعه آثار، ج20، تهران.
صدرا، علیرضا(1389). نقش راهبردی دولت در نظریه سیاسی امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی: موسسه چاپ نشر عروج.
عمید،حسن(1371). فرهنگ عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر.
قطب، محمد(1369). آینده در قلمرو اسلام، ترجمه سید علی خامنه‌ای، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
لک زایی، نجف(1394). اندیشه سیاسی امام خمینی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
محمدی ری شهری،محمد(1393). میزان الحکمه، قم،دارالحدیث،ج9.
مودودی، ابوالعلاء(1336).  اسلام و تمدن غرب، ترجمه ابراهیم امینی، تهران، کانون انتشار.
موسوی لاری، سیدمجتبی(1360). سیمای تمدن غرب، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
میرباقری، سیدمحمدمهدی(1394). اندیشه تمدن نوین اسلامی: گفتارهایی در تبیین رویکرد فکری سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی، قم، تمدن نوین اسلامی.
نصر، سیدحسین(1385). اسلام-مذهب، تاریخ و تمدن، ترجمه عباس گیلوری، تهران، دبیزش-روزبهان.
ورعی، سیدجواد(1378). امام خمینی و احیای تفکر اسلامی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر امام خمینی.